बंगलादेशको आन्दोलनले गरायो सत्ता परिवर्तन

बंगलादेशको आन्दोलनले गरायो सत्ता परिवर्तन
बुटवल साउन २२
बंगलादेशमा सरकारबिरोधी आन्दोलन क्रमश नियन्त्रण बाहिर गए संगै प्रधानमन्त्री शेख हसिनाले पदबाट राजीनामा दिदै देश छाड्न बाध्य भएकी छन् । प्रधानमन्त्रीले देश छाडे संगै बंगलादेशका सेना प्रमुख जनरल वाकर–यज–जमानले सबै दलको  सहभागितामा अन्तरिम सरकार गठन गर्ने बताएका छन् ।
बंगलादेशको आन्दोलन अनियन्ँित्रत हुदै गएपछि प्रधानमन्त्रि शेख हसिनाको राजीनामा संगै सेना प्रमुखले सम्बोधन गदै सत्तामा सेनाले अग्रशरता लिएको बताएका हुन् । प्रधानमन्त्रीले राजीनामा दिएर देश समेत छाडिसकेकोले अब नागरिकले सेना माथि विश्वास गर्नुपर्ने सेना प्रमुखले बताएका छन् ।
अहिलेको विकशित घटना संगै १८ वर्ष पछि सेना पुःन सत्तामा आएको हो । अवामी लिग पार्टीकी शेख हसिना र बंगालादेश नेश्नालिष्ट पार्टीकी वेगम खालिदा जिया बीचको चरम द्धन्दले सन् २००६ मा सेनाले सत्ता हातमा लिएको थियो । सन् २००८ को निर्वाचन पछि शेख हसिना निरन्तर रुपमा सत्तामा थिइन भने खालिदा जिया अत्यन्तै कमजोर प्रतिपक्षको रुपमा रहेको अवस्था थियो । राजनीतिक विश्लेषकहरुको भनाई अनुसार शेख हसिनाको दमनको कारणले नै बंगालादेश नेश्नालिष्ट पार्टी कमजोर बनेको थियो ।
अहिलेको आन्दोलन आरक्षणको व्यवस्थाको बिरुद्धमा शुरु गरिएको थियो । पाकिस्थान बाट बंगालादेश स्वतन्त्र बनाउनको लागि सन् १९७१ मा सघर्ष गरेकाहरुलाई बंगालादेशमा मुक्ति बाहिनी भनिन्छ र निजहरुलाई देशले स्वतन्त्रता सेनानीको सम्मान दिदै आएको छ । स्वतन्त्रता सेनानीका परिवारका सन्तानहरुलाई सरकारी जागिरमा ३० प्रतिशत आरक्षणको व्यवस्था गरिएको थियो । स्वतन्त्रता सेनानीका नाति –पनाति सम्मले पनि ३० प्रतिशत सुबिधा पाउने भएपछि त्यसैको बिरोधमा आन्दोलन शुरु भएको थियो । आन्दोदनको शुरुवात युवा विधार्थीहरुले गरेका थिए ।
यस अघि पनि आरक्षणको बिरोधमा आन्दोदन हुने गरेको थियो । आन्दोलनलाई मध्यनजर गरेर सन् २०१८ मा शेख हसिना सरकारले आरक्षणाई ३० प्रतिशत बाट घटाएर ६ प्रतिशतमा सिमित गरेको थियो । तर सरकारको उक्त निर्णयका बिरुद्धमा स्वतन्त्र सेनानीका परिवारले दायर गरेको रिटमा उच्च अदालतले जुन ५ मा पुःन स्थापित गरिदिए पछि विद्र्याथीहरुले आन्दोलनको शुरुवात गरेका थिए । आन्दोलन बढे संगै सर्वोच्च अदालतले उच्च अदालतको फैसला खारेज गरिसकेको छ ।
सर्वोच्च आदेश संगौ आन्दोलन रोकिने धेरैले अपेक्षा गरेका थिए । तर आन्दोलनरत विद्र्याथीमाथि प्रधानमन्त्री शेख हसिनाले पत्रकार सम्मेलनमा भद्दा टिप्पणी गरिन् । उनको भनाई थियो आ।क्षण स्वतन्त्र सेनानीका परिवारले नपाउने हो भने के रजाकारका सन्ताले पाउने हो ? स्वतन्त्रताको आन्दोलनमा पाकिस्तानको तर्फबाट लडेकाहरुलाई रजाकार भनिन्छ र बंगालादेशमा निजहरुलाई देशद्रोही मानिन्छ । प्रधानमन्त्रीले नै आन्दोलनरत विद्र्याथीहरुलाई देशद्रोही र आतंककारी भने संगै आन्दोलन प्रधानमन्त्री लक्षीत भएको हो ।
आन्दोलनको क्रममा झण्डै २ सय भन्दा बढीको ज्यान गएसंगै प्रधानमन्त्रीको राजीनामा र न्यायको लागि भन्दै आन्दोलन चर्कियो । बिद्र्याथीहरु सडकमा उत्रिए । गएको आईतवार मात्र सरकारबाट भएको दमनमा करिब ४४ जनाको ज्यान गएको थियो । सरकारले चरम दमन गरेपनि आन्दोलनले उग्र रुप लिदै गएपछि १६ वर्ष लामो शासनमा भएकी शेख हसिनाले राजीनामा मात्रै दिन परेन देश नै छाड्नु पर्ने सम्मको अवस्था निर्माण हुन पुग्यो ।
देश नै छाड्नुपर्ने अवस्था आए संगै प्रधानमन्त्री शेख हसिनाले देशबासीको नाममा सम्बोदन गर्ने चाहना व्यक्त गरेको तर सेनाले त्यसको पनि अबशर नदिई भाग्ने वातावरण बनाईदिएको सञ्चार माध्यमहरुले जनाएका छन् । बंगालादेश छाडे संगै उनी छिमेकी देश भारत पुगेको बताएको छ भने भारतदेखि पनि निज अन्यत्र देश जान सक्ने विभिन्न सञ्चार माध्यमहरुले बताएका छन् ।
पछिल्लो आन्दोलन नियन्त्रण गर्नका लागि प्रहरीले दशौं हजार विद्र्याथीहरुलाई र विपक्षी दलका नेता कार्यकर्ताहरुलाई पक्राउ गरेको थियो । सरकारको दमन र पक्राउको बिरोधमा आइतवारदेखि शुरु गरिएको अवज्ञा आन्दोलनमा सार्वजनिक यातायात कलकारखाना बन्दको आव्हान गरिएको थियो । आन्दोलनको बिरोधमा प्रधानमन्त्रीको पार्टी अवामी लिगले पनि देशभर –यालीको आयोजना गरेको थियो । यसैक्रममा बन्दकर्ता र बन्दको बिरोधीहरुको बीचमा भएको झडपको क्रममा आइतवार मात्रै ९४ जना भन्दा बढीको ज्यान गएको थियो ।
स्थिती नियन्त्रणमा लिनको लागि सरकारले आईतवार साझदेखि अनिश्चितकालिन कफ्युको धोषणा गरेको थियो । देशका सबै प्रमुख शहरहरुका साथै औधोगिक क्षेत्र र सदरमुकाम लगायतका क्षेत्रहरुमा मानिसहरुलाई बाहिर निस्किन रोक लगार्र्ईएको थियो । तर कफ्यु आदेशको अवज्ञा गर्दै सोमवार ४ लाख भन्दा वढी प्रर्दशनकारीहरु सडकमा उत्रिएका थिए । अवज्ञा आन्दोलनको क्रममा प्रर्दशनकारीले सरकारलाई कर तथा वबजुली पानी लगायतको महशुल नतिर्न जनतालाई आव्हान गरेका थिए । सोमवार प्रर्दशनकारी मध्य ढाकाको शाहवाग तर्फ अघि बढेपछि प्रहरीले साउण्ड ग्रिनेड र अश्रुग्यास प्रहार गरेको थियो । ढाकामा सोमवार भएको हिंसात्मक घटनाहरुमा ६६ भन्दा वढीको ज्यान गएको थियो । प्रर्दशनकारीले ढाकास्थित स्वतन्त्रता सेनानी शेख मुजिबिर रहमानको सालिक तोडफोड गर्नुका साथै बंगबन्धु संग्रहालयमा आगो लगाएका थिए । प्रर्दशनकारी प्रधानमन्त्रीको सरकारी निवास गणभवनमा प्रवेश गरेका थिए ।
आन्दोलन तथा प्रर्दशन र हिंशा बढ्दै गएपछि सोमबार देशैभर इन्टरनेट सेवा बन्द गरिएको थियो । द ढाका टिब्युन, बंगला टिब्युन, डेली स्टार बंगला लगायत बंगालादेशका प्रमुख समाचारका साईटहरु समेत बन्द गरिएका थिए ।